Będąc opiekunem osoby starszej, będąc w styczności z seniorami możemy się spotkać z szeregiem objawów, jakie mogą nas zaniepokoić. Bez wątpienia do nich należy także spowolnienie mowy, które może być objawem kilku chorób związanych z układem nerwowym.
Zaburzenia neurologiczne to takie, które związane są z nieprawidłowym funkcjonowaniem obwodowego oraz ośrodkowego układu nerwowego. Choroby neurologiczne, obok chorób sercowych i chorób nowotworowych, są jednymi z najczęściej występujących u osób w wieku podeszłym. Na co więc zwracać uwagę w przypadku zaobserwowania spowolnionej mowy u seniora?
Zaburzenia neurologiczne możliwe w podeszłym wieku
Udar mózgu- jest bez wątpienia jedną z pierwszych chorób, jaka przychodzi nam na myśl myśląc o zaburzeniach neurologicznych u seniorów. Udar mózgu spowodowany jest zaburzeniem ukrwienia tego organu- udar mózgu może być krwotoczny lub niedokrwienny. Jednym z charakterystycznych objawów udaru są zaburzenia w mówieniu. Chory może mieć problem ze zrozumieniem mowy (afazja czuciowa), może także nie móc dobrać słów (afazja ruchowa), może też mieć poważny problem z wyartykułowaniem czegokolwiek (dyzartia).
Innymi bardzo charakterystycznymi objawami udaru jest paraliż kończyn- zazwyczaj po jednej stronie ciała, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, zaburzenia pamięci oraz zaburzenia zachowania. Na udar mózgu bardzo często zapadają seniorzy, gdyż czynnikiem ryzyka jest tu wiek. Innymi czynnikami ryzyka jest otyłość, cukrzyca, miażdżyca, nikotynizm, alkoholizm, nadciśnienie tętnicze, choroby serca oraz stres, zwłaszcza nagły.
Choroba Alzheimera- to kolejna choroba neurologiczna często dotykająca seniorów, nieuleczalna i wciąż nie do końca poznana. Choroba Alzheimera dotyczy głównie procesów zapamiętywania i rozpoznawania- chory coraz bardziej traci pamięć. Innym charakterystycznym zaburzeniem przy tej chorobie są także zaburzenia w mowie, szacuje się, iż dotykają one aż 95% chorych na wczesnym i średniozaawansowanym poziomie choroby.
Zaburzenia językowe towarzyszące chorobie Alzheimera są wynikiem procesów neurodegeneracyjnych zachodzących w mózgu chorego, narastają wraz z postępem choroby i są nieodwracalne. Na początku choroby zaobserwować możemy takie zjawisko jak anomia- chory ma trudności z nazwaniem przedmiotów, jakie do tej pory bardzo dobrze znał. We wczesnej fazie choroby może także wystąpić tzw. obniżenie funkcji słownej, czyli umiejętności płynnego przypominania sobie, wypowiadania lub pisania słów. W średniozaawansowanym stadium choroby, zaburzenia mowy stają się wyraźnie widoczne i w znaczący sposób zakłócają komunikowanie się z podopiecznym, jego słownictwo bardzo widocznie ubożeje.
Choroba Parkinsona to kolejne zaburzenie neurologiczne, którego wynikiem są problemy z mówieniem i komunikowaniem się. Pierwsze objawy dotyczą kłopotów z poruszaniem się, następnie zauważyć można u seniora tzw. drżenie spoczynkowe, spowolnienie ruchów, problemy z mową oraz ślinotok. Zaburzenia związane z mową najczęściej charakteryzują się słabym, zachrypniętym, nosowym lub monotonnym głosem, nieprecyzyjną artykulacją, mową szybką lub wolną, trudnościami z rozpoczęciem mowy, zaburzeniami akcentowania bądź rytmu, jąkaniem się i drżeniem.
Afazja
Słowo afazja wywodzi się z języka greckiego i oznacza „niemożność mówienia”. Afazja, czyli wszelkie zaburzenia komunikowania się są dość szybko wychwytywane przez otoczenie seniora, a czasem nawet przez niego samego. Najczęstszym powodem afazja pozostaje udar mózgu, szacuje się, iż afazja dotyka aż 40% pacjentów po udarze mózgu. Innymi przyczynami afazja może być uraz głowy, neuroinfekcja (opryszczkowe zapalenie mózgu), choroba Alzheimera czy Parkinsona, guzy mózgu, miażdżyca.
W razie pojawienia się afazji, u pacjenta najpierw wykonywane jest badanie neurologiczne. Następnie wykonać można badania obrazowe głowy takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Badania te umożliwiają stwierdzenie np. ognisk niedokrwienia w obrębie mózgowia.
