W miarę upływu lat ciało człowieka się zużywa i funkcjonuje coraz gorzej. Zauważamy, że to, co kiedyś wydawało nam się oczywiste i niezmienne, jak łatwe poruszanie się, czytanie bez okularów czy niezauważalne bicie serca, zaczyna działać coraz gorzej. Dotyczy to także narządu słuchu, którego starzenie się rozpoczyna się już ok. 40-50 roku życia. Wyraźniejsze objawy głuchoty starczej nasilają się wraz z wiekiem
Głuchota starsza to upośledzenie narządu słuchu związane z wiekiem, a dokładniej zmianami zwyrodnieniowymi w uchu wewnętrznym, w szczególności uszkodzeniem komórek słuchowych ślimaka oraz znajdującego się w nim narządu Cortiego. Dodatkowo rozwojowi głuchoty starczej sprzyjają czynniki środowiskowe (takie jak częste narażenie na hałas w pracy czy słuchanie głośno muzyki przez słuchawki douszne) oraz inne choroby i dolegliwości organizmu (np. nadciśnienie tętnicze i choroby układu krążenia, cukrzyca, miażdżyca, choroba Meiera).
Wśród przyczyn szybszego nasilania się głuchoty starczej u poszczególnych pacjentów wymienia się także czynniki genetyczne oraz otyłość.
Jak rozpoznać głuchotę starczą?
Objawy głuchoty starczej stają się coraz wyraźniejsze począwszy od piątej i szóstej dekady życia i postępują wraz z wiekiem. Pierwszym charakterystycznym objawem jest pogorszenie rozumienia mowy, zwłaszcza wśród zwiększonego natężenia hałasu (np. w ruchu miejskim) oraz podczas rozmowy przez telefon. Przyczyną tego jest obniżenie górnej granicy słyszenia tonów wysokich; z czasem niedosłyszenie dotyczy także tonów niskich. Stopień głuchoty starczej jest zazwyczaj jednakowy w obu uszach.
Głuchota starcza nie objawia się nagle – jest to proces rozwijający się całymi latami i dlatego łatwo go nie zauważyć. Zazwyczaj na problemy ze słuchem seniora zwracają uwagę osoby z jego najbliższego otoczenia, które zauważają, że ma on problemy ze zrozumieniem komunikatów, a także staje się z tego powodu nerwowy i podnosi głos. Coraz trudniejsze staje się dla niego oglądanie filmów czy słuchanie radia, często też prosi rozmówcę o powtórzenie wypowiedzi.
Zdarza się także wystąpienie dodatkowych zjawisk słuchowych, takich jak szumy i dzwonienie. Często osoba starsza odczuwa z tego powodu wstyd i wycofuje się z życia społecznego, a nawet cierpi z powodu depresji.
Diagnostyka głuchoty starczej
W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza pieszego kontaktu. Jeśli sama osoba starsza nie chce tego zrobić (np. z powodu wstydu), jej rodzina lub opiekun powinni ją przekonać. Lekarz POZ następnie wypisuje skierowanie do otolaryngologa w celu wykonania dalszych badań, ustalenia przyczyny upośledzenia słuchu i jego leczenia.
Najpopularniejszym badaniem wykonywanym przez otolaryngologa jest audiometria – w wyizolowanym akustycznie pomieszczeniu sprawdzany jest stopień rozumienia przez pacjenta mowy metodą słowną (pacjent powtarza słowa słyszane w słuchawce umieszczonej w uchu lub wypowiadane przez lekarza) lub progową tonalną (określającą prób słyszenia pacjenta).
Leczenie głuchoty starczej
Nie jest niestety możliwe przywrócenie pełnej sprawności słuchowej – głuchota starcza to dolegliwość nieuleczalna, gdyż struktury ucha wewnętrznego oraz ślimak nie mogą się zregenerować. Nie oznacza to jendak, że pacjent nie będzie więcej słyszał. Rozwiązaniem jest protezowanie słuchu za pomocą wkładanego do ucha aparatu słuchowego. Nowoczesne aparaty nie przypominają już tych dawniejszych, obciążających ucho – są małe i dyskretne, praktycznie niezauważalne przez otoczenie.
Można je także tak zaprogramować, by poprawiały słyszenie dźwięków o określonych częstotliwościach (tych, które pacjent słyszy najsłabiej). Jeśli głuchota starcza jest bardzo zaawansowana, możliwe jest także protezowanie słuchu za pomocą tzw. implantu ślimakowego – elektronicznego urządzenia wszczepianego podczas operacji chirurgicznej.
Poza noszeniem aparatu leczenie głuchoty starczej polega na jej hamowaniu poprzez przyjmowanie preparatów hamujących starzenie się organizmu oraz polepszających krążenie krwi w uchu wewnętrznym.
